Tín ngưỡng Thờ Mẫu được xây dựng trên hệ thống Tứ Phủ, nơi mỗi Phủ Thánh lại mang một thần thái, tính cách và nghi thức đặc trưng. Sự phân biệt rõ ràng giữa các Phủ, đặc biệt là Thiên Phủ (Trời) và Thoải Phủ (Nước), là yếu tố then chốt tạo nên sự phong phú và linh thiêng của nghi lễ Hầu Đồng.
I. THIÊN PHỦ: UY QUYỀN VÀ SỰ RỰC RỠ
Thiên Phủ đại diện cho bầu trời, là nơi ngự trị của các vị Thánh có uy quyền tối cao như Thánh Mẫu Thượng Thiên và các Chầu Bà mang tính cách kiêu sa, quyền quý.
- Thần Thái Uy Nghi: Các giá Thiên Phủ thường thể hiện sự uy nghiêm, lộng lẫy. Thần thái của Thanh Đồng khi hầu các giá này cần toát lên vẻ cao sang, rạng ngời.
- Màu Sắc Biểu Tượng: Màu Đỏ và Hồng là chủ đạo, tượng trưng cho ánh sáng mặt trời, sự sung túc và quyền lực. Trang phục thường có họa tiết lớn, cầu kỳ.
- Động Tác Nghi Lễ: Nghi thức và động tác múa thường mang tính chất trang trọng, thể hiện sự cao quý, thường gắn liền với những đạo cụ tinh xảo, rực rỡ.
II. THOẢI PHỦ: THANH KHIẾT VÀ BÍ ẨN
Thoải Phủ đại diện cho sông, hồ, biển cả, nơi ngự trị của Mẫu Thoải và các Thánh Cô, Thánh Cậu có tính cách mềm mại, thanh tịnh và có phần huyền bí.
- Thần Thái Thanh Khiết: Các giá Thoải Phủ mang vẻ đẹp thuần khiết, dịu dàng. Thần thái Thanh Đồng cần thể hiện sự thanh thoát, nhẹ nhàng như dòng nước.
- Màu Sắc Biểu Tượng: Màu Trắng, Lam, và Tím là các tông màu chính, đại diện cho sự sạch sẽ, bí ẩn của nước. Họa tiết gắn liền với Hoa Sen và các sinh vật dưới nước.
- Động Tác Nghi Lễ: Các điệu múa thường mô phỏng sóng nước, mây bay, mềm mại và uyển chuyển. Sự nhẹ nhàng trong từng cử chỉ là yếu tố quan trọng để lột tả đúng thần thái Thoải Phủ.
III. SỰ CÂN BẰNG TRONG THỰC HÀNH
Việc phân biệt rõ ràng giữa thần thái và nghi thức của từng Phủ không chỉ là kiến thức nền tảng mà còn là trách nhiệm của người hành lễ. Sự chuẩn mực này đảm bảo rằng mỗi buổi Hầu Đồng là một lễ trình diễn nghệ thuật và tâm linh hoàn hảo, tôn vinh trọn vẹn nét đẹp của Tín ngưỡng Thờ Mẫu.
Đây là minh chứng cho sự phong phú và sâu sắc của di sản văn hóa Việt Nam, nơi tín ngưỡng và nghệ thuật luôn song hành cùng nhau.
